Çocuk gelişiminde kıymetli kısımlardan birisi de tuvalet eğitimidir. Anne ve babalar tuvalet eğitimi konusunda kendilerini biraz telaşlı hissedebilirler. Bunula ilgili birçok deneyimli şahıstan fikir alsanız ya da çeşitli kitaplar okusanız bile işler istediğiniz üzere gitmeyebilir.

Erken Çocukluk Eğitimi Uzmanı Öğr. Gör. Damla Güzeldere Aydın, tuvalet eğitiminin en değerli basamağının çocuğu hazırlama yani eğitime başlamadan evvelki süreç olduğunu belirtti. Tuvalet eğitimi için çocukların kişisel farklılıklarının da göz önünde bulundurularak 18-36 ay ortasının ülkü bir devir olduğunu söyleyen Aydın, çocuğun tuvalet alışkanlığını daha rahat kazanması için eğitim öncesi hazırlık sürecinin 18 ile 24 ay ortası sürdüğünü tabir etti.

“NE VAKİT TUVALET EĞİTİMİNE BAŞLAYACAĞINIZIN SİNYALİNİ VERECEK”

Aydın, “Tuvalet eğitimine hazırlık sürecinde öncelikle çocukların tuvalet hakkında bilgi sahibi olmasına itina gösterilmelidir. Bu noktada da çocuklar için en uygun öğrenme aracının oyun olduğunu düşündüğümüzde tuvaleti de oyun yolu ile çocuklara öğretmek, oyun yolu ile içselleştirmelerini sağlamak gerçek olacaktır. Oyun sırasında oyuncakları tuvalete götürmek, bebeğin tuvaleti gelmiş, haydi bebeği tuvalete götürelim diyerek bebeği klozete oturtmak, sonrasında: Aferin, tuvaletini yaptın artık tuvalet kâğıdı ile temizleyelim, sifona basalım ve dışkıya bay bay yapalım diyerek oyunsu süreçler yaratmak, çocuk için eğlenceli bir öğreti olacaktır.” diye konuştu.

Bununla birlikte çocuğun bakımını üstlenen bireylerin de tuvalete gidecekleri vakit, “Çocuğun duyacağı bir halde tuvaletim geldi” tuvaletimi yapıp geleceğim diyerek bu süreci normalleştirmeleri kıymetli olduğunun altını çizen Aydın, “Resimli hikaye kitapları, çocuğun gelişimini ve eğitimini desteklemede değerli bir role sahiptir. Bu noktada tuvalet eğitimi ile ilgili çocuğun yaşına ve gelişimine uygun fotoğraflı hikaye kitapları okumak, çocuğun bilhassa ruhsal açıdan sürece olumlu bir formda hazırlanmasını destekleyecektir.” sözlerini kullandı.

TUVALET EĞİTİMİNE HAZIR OLDUĞUNU FARKETTİNİZ, NASIL BAŞLANMALI?

Hazırlık süreci ile çocuğu çok âlâ formda gözlemlemenin ve çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğuna dair verdiği ipuçlarını takip etmenin büyük ehemmiyet taşıdığını söyleyen Aydın, çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunda ebeveynlere ne vakit başlayacağının sinyalini verdiğini belirterek bu ipuçlarını şu halde sıraladı: “Çocuğunuz tuvaletini bezine yapmaktan, bez takmaktan rahatsız olmaya başlarsa, tuvaletini yaparken koltuğun gerisine, perdenin ardına yahut belli köşelere geçerek dışkısını yapmaya çalışırsa, tuvaletinin geldiğini tabir edebilecek seviyede lisan gelişimine sahip olmaya başlarsa, bezinin kuru kalma mühleti uzarsa, tuvalete gitmeye ve klozeti kullanmaya karşı istekli olmaya başlarsa, tuvalet eğitimine hazırlık evresinde uyguladığınız prosedürlere olumlu yansılar vermesi üzere ipuçları, çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünebiliriz.”

Aydın, “Tuvalet eğitimine başlamaya karar verildiğinde öncelikli olarak çocuğun anlayacağı bir biçimde artık bez kullanmayacağını, tuvaletini tuvalete yapacağını ve bez yerine külot kullanacağının açıklanması gerekir.” dedi. Çocuğun tuvaletini yapmak için kullanacağı aparatın alışverişini çocuk ile yapılmasının hazırlık için aparatı benimsemesinde kolaylık sağlayacağını belirterek ayrıyeten tuvalet aparatına tuvaletini yaptıktan sonra çocuğun yanında dışkının tuvalete dökülüp sifona basılmasının da kıymetli olduğunu söyleyen Aydın, kelamlarına şöyle devam etti: “Çocuk klozete oturduğunda ayakları yere basmadığı vakit huzursuz olabilir. Bunu önlemek ve çocuğun kendini inançta hissetmesi sağlamak için ayağının altına koyabileceği basamak alınması yararlı olacaktır. Tuvaletini yaptıktan sonra, aferin dışkını tuvalete bıraktın üzere telaffuzlarda bulunmak çocuğun güzeline gidecek ve davranışın pekişmesini destekleyecektir. Birebir vakitte sifona basarak dışkıya bay bay yapmak süreci eğlenceli hale getirmeyi sağlayacaktır.”

“KIZMAK VE CEZALANDIRMAK GELİŞİMİNİ OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİR”

Son olarak tuvalet alışkanlığı kazanma müddetinin çocuktan çocuğa farklılık göstereceğini unutmamak gerektiğini hatırlatan Öğr. Gör. Damla Aydın, “Bazı çocukların bir haftada tuvalet alışkanlığı kazanırken kimilerinin bu alışkanlığı bir ayda kazanması mümkündür. Bu noktada çocuğa bakım veren şahısların sabırlı ve sevecen yaklaşımı çok kıymetlidir. Altına kaçırdığı için çocuğa bağırmak, kızmak, cezalandırmak, tehdit etmek üzere uygun olmayan davranışlar çocuğun gelişimini ve sürecin işleyişini olumsuz tarafta etkileyecektir. Bu üzere olumsuz davranışların yerine çocuğa bunun olağan olduğu, birinci başlarda herkesin altına kaçırabileceği, vakitle onun da tuvaletini tutarak yalnızca tuvalete bırakmayı gerçekleştirebileceği uygun bir lisanla anlatılmalı; çocuğun tuvalet alışkanlığı kazanma sürecini rahat bir formda atlatması sağlanmalıdır.” ikazında bulundu.