Rusya ile Ukrayna arasındaki gerginlik sebebiyle bölgede enerji güvenliği gündeme gelirken, küresel buğday ticaretindeki ihtimaller içinde aksaklıklar bir başka tehlikeli sonuç risk unsuru olarak ön plana çıkıyor.

İKİ ÜLKENİN BUĞDAYDA TOPLAM PAYLARI YÜZDE 25

Rusya ve Ukrayna’nın küresel buğday ihracatındaki toplam payları 2019’da yüzde 25 düzeyinde gerçekleşti. Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya’nın 2019’da küresel buğday ihracatındaki oranı ortalama yüzde 18 düzeyinde bulunurken, Mısır, 2,5 milyar dolarla ülkede üretilen buğdayın ana ithalatçısı konumunda yer aldı. Buğday ihracatı 2021’de bundan önceki yıla kıyasla yüzde 8,5 artarak 8,8 milyar dolara çıkan Rusya, enerji ihracatına yönelik bağımlılığından kurtulmak için ziraat sektörüne yönelik yatırımlarını gelecek yıllarda artırmayı planlıyor.

UKRAYNA AVRUPA’NIN EKMEK SEPETİ

Yüzyıllardır mühim bir buğday üreticisi konumunda olan ve Avrupa’nın “ekmek sepeti” olarak malum Ukrayna da dünyanın en büyük 5’inci buğday ihracatçısı olarak ön plana çıkıyor. Ukrayna, 2019’da 3,1 milyar dolar buğday ihraç ederken, Mısır, yüzde 22,2 hisse ve 685 milyon dolar ithalatla Ukrayna’nın da buğday ihracatında aslan payına haiz. Birleşmiş Milletler Besin ve Ziraat Örgütü (FAO) verilerine bakılırsa, 2020’de Lübnan’da tüketilen tüm buğdayın ortalama yüzde 50’si, Yemen’de yüzde 22’si ve Libya’da yüzde 43’ü Ukrayna’dan ithal ediliyor.

UKRAYNA, BÜYÜK ORANDA KARADENİZ İHRACAT YOLUNU KULLANIYOR

Ukrayna, yakındaki komşularına kara kanalıyla azca oranda buğday ihraç ediyor. Ülkenin ihraç etmiş olduğu buğdayın neredeyse tamamı Karadeniz’deki limanlardan sevk ediliyor. ABD Ziraat Bakanlığı verilerine bakılırsa, Ukrayna’nın buğday ihracatının yüzde 95’i Karadeniz üstünden gerçekleştiriliyor. Analistler, Rusya ile Ukrayna arasındaki ihtimaller içinde bir çatışmanın Karadeniz’e sıçraması ve bölgedeki buğday ticaretinde yaşanabilecek küçük aksaklıkların dahi küresel buğday fiyatlarında yüzde 10 ila 20 civarında artışa niçin olabileceği mevzusunda uyarılarda bulunuyor.

BÖLGE, TÜRKİYE’NİN TARIM İHRACAT SEKTÖRÜ İÇİN ÖNEMLİ

Gerek buğday ithalatı gerekse de işlenmiş buğday ürünlerinin ihracatında Karadeniz havzasında mühim bir yere haiz Türkiye de Rusya-Ukrayna arasındaki gerginliğin ziraat sektörüne ihtimaller içinde etkilerini yakından takip ediyor.

TÜRKİYE, RUSYA VE UKRAYNA’DAN BUĞDAY İTHALATI YAPIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine bakılırsa, Türkiye’nin toplam buğday ve buğday ürünleri ithalatında Rusya’nın oranı 2021’de yüzde 66, Ukrayna’nın oranı ise yüzde 18,5 düzeyinde gerçekleşti. Türkiye, 2020’de ortalama 21 milyon ton buğday üretimi gerçekleştirirken, ithalatın ana sebebi olarak buğdaya dayalı mamul madde ihracatının karşılanması gösteriliyor.