Besin enflasyonu küresel ekonomilerin gündemindeki yerini korurken, tarımsal emtia fiyatlarının yüksek girdi maliyetleri, devam eden salgın ve daha belirsiz hale gelen iklim koşulları sebebiyle bu yıl yüksek seyretmesi öngörülüyor.

Salgın sebebiyle tedarik zincirinde yaşanmış olan sıkıntılar ve ekonomik normalleşmeyle hızla artan tüketici talebi dünya genelinde fiyat artışlarını körüklüyor.

Yükselen enflasyon derhal her ülkenin problemi haline gelirken, bilhassa besin ve enerji fiyatlarındaki artış enflasyonun itici güçleri olarak öne çıkıyor.

ENFLASYONİST BASKI TARIMSAL BASKI TARİMSAL EMTİA FİYATLARINI ETKİLİYOR

İklim değişikliğinden hızla artan küresel öğrenci kadar oldukça sayıda enflasyonist baskının geçen yıl tarımsal emtia fiyatlarını etkilediği belirtiliyor.

Ekonomideki öteki enflasyonist baskıların da tarımsal emtia fiyatlarındaki artışı körüklediği belirtilirken, bunlar içinde enerji fiyatlarındaki yükseliş, iş gücü kıtlığı, artan kiralar ile gübre, nebat koruma ürünleri ve makine benzer biçimde girdi fiyatlarındaki süratli artış öne çıkıyor.

GEÇEN YIL FİYATLAR YÜZDE 28 YÜKSELDİ

Rabobank’ın “Tarımsal Emtia Piyasaları Görünümü 2022” raporu, tarımsal emtia fiyatlarının geçen yıl ortalama yüzde 28 arttığını ortaya koyuyor. Küresel besin tutarları 10 senenin zirvesinde Birleşmiş Milletler Besin ve Ziraat Örgütü’nün (FAO) verileri de küresel besin fiyatlarının 2021’de yüzde 28,1 artışla 10 senenin zirvesine ulaştığını gösteriyor.

Besin emtia sepetinin internasyonal fiyatlarındaki değişimleri izleyen Besin Fiyat Endeksi’nin geçen yılki averajının 125,7 puan seviyesinde gerçekleştiği kaydediliyor. FAO uzmanları, yüksek girdi maliyetleri, devam eden salgın ve daha belirsiz hale gelen iklim koşulları sebebiyle bu yıl da daha istikrarlı piyasa koşullarına dönüş umutlarının zayıf bulunduğunu belirtiyor.

En yüksek senelik artış bitkisel yağ fiyatlarında FAO Besin Fiyat Endeksi’nde tüm alt kategorilerin 2021’de keskin artış göstermesi dikkati çekiyor. Tahıl Fiyat Endeksi’nin geçen yılki averajı senelik yüzde 27,2 artışla 131,2 ile 2012’den bu yana en yüksek seviyeye ulaşırken, Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi’nin aynı dönemde yüzde 65,8 artışla 164,8 seviyesine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmış olduğu kaydediliyor.

Şeker Fiyat Endeksi’nin 2021 yılı averajı yüzde 29,8 artarak 109,3 seviyesine çıkarken, bunun 2016’dan bu yana kaydedilen en yüksek düzey olduğu belirtiliyor.

ET FİYAT ENDEKSİ ARTTI

Et Fiyat Endeksi ise geçen yıl senelik bazda yüzde 12,7’lik artışla 107,6 değerine yükselirken, Süt Ürünleri Fiyat Endeksi’ndeki senelik artışın yüzde 16,9’u bulmuş olduğu ve 119 seviyesinde gerçekleştiği aktarılıyor.

Üre fiyatlarındaki artış çiftçilerin gübre maliyetini artırıyor Uzmanlar, yüksek nakliye maliyetleri, enerji ve gübre fiyatlarındaki artışın yanı sıra bir oldukça ülkedeki iş gücü sıkıntısı sebebiyle, 2022’de besin fiyatlarının 5 yada 10 senelik averaja dönmesinin pek ihtimaller içinde olmadığını düşünüyor.

GÜBRE FİYATLARI ARTIYOR

ABD’nin Meksika Körfezi’ndeki kıyı eyaletlerinde üre fiyatlarında senelik yüzde 272’lik artış dikkati çekerken, bu durum çiftçilerin gübre maliyetini artırıyor.

Bu senenin hasadını tamamlayarak gelecek senenin ekimi için planlama hayata geçirmeye süregelen çiftçiler, yükseliş eğilimindeki gübre tutarları sebebiyle girdi maliyetlerinin arttığını ve potansiyel olarak gelecek senenin mahsulünün karlılığını da azalttığını belirtiyor.

Tarımsal emtia fiyatlarında normalleşme ihtimaller içinde görünmüyor Uzmanlar, kuraklıktan sel baskınlarına kadar 2021’de görülen aşırı iklim olaylarının sıklığının gelecekteki ihtimaller içinde fiyat artışlarına karşı korunmayı daha da zorlaştırdığına dikkati çekiyor.

“FİYATLAR ARTACAK”

Rabobank Kıdemli Emtia Analisti Michael Magdovitz, besin fiyatlarının 2020 yılının ortalarında yükselmeye başladığını söylemiş oldu. Tedarikçileri koronavirüs salgını sebebiyle hazırlıksız yakalayan kuvvetli talep sebebiyle fiyatların 2021’de yükselmeye devam ettiğini belirten Magdovitz, lojistik aksaklıklar, negatif hava koşulları, yüksek enerji ve girdi fiyatlarının üretim ve ticareti etkilediğini beyan etti.

Magdovitz, “Tarımsal emtia fiyatlarının, devam eden kuvvetli talep ve oldukça kademeli arz toparlanması sebebiyle genel olarak oldukça yüksek kalması planlanıyor.” dedi.