Muharririn en çok okunan ve bilinen romanı Otomatik Portakal, Burgess’un ününe ün kattı. 1962 yılında yayınlanan roman adeta şok tesiri yarattı. Çağdaş klasikler dizisinde değerli bir yere sahip olan Otomatik Portakal, İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yeni baskısı yapıldı.

ZORLUKLARLA GEÇEN BİR HAYAT

Usta tercüman Dost Körpe’nin çeviri ettiği kitap, Türk okurlar tarafından da büyük beğeni kazandı. Büyük Britanya’da 1917’de dünyaya gelen Burgess, bir müddet hastalıklarla çaba etti.

Ameliyat dahi edilemez beyin tümörü teşhisi konulan muharrire hekimler fazla ömür biçmedi. Çok sevdiği karısı Lynne’in geçimini sağlamak için büyük umutla çalışma masasına oturdu, eline kalemini aldı ve yazmaya başladı.

Öbür bir iş  yapamazdı; yapacağı tek şey yazmaktı.

O denli de yaptı.

12 ay içinde yılmadan, usanmadan yaklaşık altı roman yazdı.

Ard arda verdiği yapıtlarla kısa müddette ismini duyuran Burgess, elliden fazla roman ve hikaye kaleme aldı. Kitaplardan gelen telif haklarıyla geçimini sağladı, hayata tutunmaya çalıştı.

Muharririn asıl çıkış noktası hiç kuşkusu Otomatik Portakal olmuştur. Burgess’ın ismiyle özdeşleşen roman, eleştirmenler tarafından da tam not aldığını belirtmek lazım. Burgess’ın Bir Elin Nesi Var, Mozart ve Deyyuslar isimli romanları da birebir yayınevi etiketiyle yayınlandı.

Otomatik Portakal Amerikalı usta direktör Stanley Kubrick tarafından 1971’de sinemaya uyarlandı. Bu hoş romanı okuduktan sonra sinemasını de izlemenizi naçizane tavsiyemdir.

Burgess

SERT MİZAHİ ÜSLUP

Tenkitler bir lisanla romanını kaleme alan Burgess, Alex isimli ana karakter üzerinden hikayesini anlatıyor. Burgess, siyasi otoritenin sert dayatmalarını ve siyasi hegemonyanın gitgide şiddetlenen temposunu sert ve mizahi üslupla yeriyor.

DİSPOTİK ROMAN

Adaletsiz toplum yapısı, insanların gerçeklerden uzak biçimde ve hiçbir şey olmamış üzere ömürlerini sürdürmeleri müellifin sert kalem darbelerinden nasibini alıyor.

Gece olduğunda sokaklarda terör estiren Georgie, Pete, Dim ve Alex isimli gençlerin kurdukları çeteyle insanların dehşetli düşü olur.

1971’de çekilen Otomatik Portakal sinemanın tanıtım afişi

HATALARI ÖRTEN GECE

Gece onların cürümlerini örten bir örtüdür adeta. Gündüzleri olağan sıradan hayatlarına devam eden çetenin başkanı Alex’tir. Burgess’in çocukluktan ergenliğe ve gençliğine kadar incelediği Alex’in sıra dışı  ömrü ölümsüz roman karakterlerindedir.

Muharririn tıpkı vakitte dispotik (otoriter devlet modeli ya da buna yakın siyasal sistem) yapıtı olan Otomatik Portakal, yozlaşmış ve bozulmuş toplum bedellerinin yaşadığı sirkülasyonu tasvir ediyor.

LONDRA’NIN TEKİNSİZ SOKAKLARI

Romanda Alex yalnızca semboldür ancak müellifin asıl gayesi toplumun içinde bulunduğu vurdumduymazlıktır. Muhakkak bir vakit dilimine atıfta bulunmayan müellifin dünyası karanlık ve kasvetlidir.

İngiltere’nin başşehri Lonra’nın tekinsiz sokaklarını, caddelerini kendine mesken edinen Alex, kötülük yapmaktan ve zevk almasının yanında sadistçe eğilimlere sahiptir.

Alex ve çetesinin yaptığı kötülüklerden sınıf ve zümre ayrımı yoktur. Yani kötülük herkese eşit halde dağıtılmıştır. Alex ve arkadaşlarının gece yarsısı güçlü bir bayanın meskenini soymak istemleriyle her şey değişir. Cürmü Alex’in üzerine yıkan arkadaşları Alex’in hayatından 12 yıl çalınmasına neden olur.

Sonrası mı?

O da koca bir boşluk…

Ergül Tosun

Kitap sayfası için irtibat:

ergul.tosun@ensonhaber.com